Trong đời sống xã hội phát sinh rất nhiều mối quan hệ khác nhau trong đó có quan hệ pháp luật. Quan hệ pháp luật trong từng lĩnh vực sẽ có quy định điều chỉnh riêng như quan hệ pháp luật dân sự, quan hệ pháp luật hình sự,…Vậy quan hệ pháp luật hình sự là gì?
Quan hệ pháp luật hình sự là gì?
Quan hệ pháp luật là các quan hệ xã hội được điều chỉnh bởi các quy phạm pháp luật khác nhau, những quan hệ xã hội này xác lập, phát triển, tồn tại hay chấm dứt dựa trên quy định của pháp luật, các bên tham gia vào quan hệ đó là những chủ thể có quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý phát sinh được pháp luật quy định và Nhà nước sẽ bảo đảm thực hiện. Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, mỗi ngành luật sẽ điều chỉnh một nhóm các quan hệ xã hội khác nhau.
Xem thêm: Quan hệ pháp luật hình sự là gì
Quan hệ pháp luật hình sự với tư cách là một đối tượng điều chỉnh của Luật Hình sự. Quan hệ pháp luật hình sự cũng là một dạng quan hệ pháp luật. Quan hệ pháp luật hình sự mang đầy đủ các đặc tính của quan hệ pháp luật về bản chất xã hội hay bản chất pháp lý hay tính cưỡng chế nhà nước.
Đặc điểm quan hệ pháp luật hình sự
+ Quan hệ pháp luật hình sự được phát sinh trên cơ sở quy phạm pháp luật hình sự. Trong đó, quy phạm pháp luật là sự dự liệu tình huống nảy sinh quan hệ pháp luật, xác định được chủ thể tham gia, quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý.
Tham khảo thêm: điều 172 bộ luật hình sự 2015
+ Quan hệ pháp luật hình sự mang tính ý chí, đây là ý chí của Nhà nước sau đó mới là ý chí của các bên tham gia vào quan hệ đó. Hai bên chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật hình sự: một bên là Nhà nước và một bên là người phạm tội hoặc pháp nhân thương mại phạm tội với những quyền và nghĩa vụ pháp lý khác nhau. Trong đó:
Người phạm tội là người đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật mà luật hình sự điều chỉnh, có đủ tuổi để chịu trách nhiệm hình sự và có năng lực trách nhiệm hình sự.
Luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 bổ sung thêm pháp nhân thương mại phạm tội là những pháp nhân có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 75 Bộ luật Hình sự. Nhà nước với tư cách là người bảo vệ pháp luật, bảo vệ lợi ích chung của xã hội.
Tuy nhiên, khi thực hiện các quyền lực này, Nhà nước cũng phải có các nghĩa vụ nhất định đối với người phạm tội hoặc pháp nhân thương mại phạm tội. Quyền của Nhà nước chính là nghĩa vụ của người phạm tội hay pháp nhân thương mại phạm tội và ngược lại.
+ Khi tham gia quan hệ này, các bên bị ràng buộc bằng quyền chủ thể và nghĩa vụ mà pháp luật quy định. Trong quan hệ pháp luật hình sự, Nhà nước sẽ là chủ thể có khá nhiều quyền, Nhà nước tự mình quy định hành vi nào là hành vi nguy hiểm cho xã hội là tội phạm; người phạm tội hoặc pháp nhân thương mại phạm tội có nhiều nghĩa vụ thực hiệc. Trong đó người phạm tội hoặc pháp nhân thương mại phạm tội có nghĩa vụ quan trọng nhất là phải tuân thủ những biện pháp cưỡng chế của Nhà nước đề ra.
Tham khảo thêm: Khoản 1 điều 100 luật đất đai 2013
+ Nhà nước đảm bảo cho việc thực hiện quan hệ pháp luật hình sự, thậm chí là bảo đảm bằng các biện pháp cưỡng chế thi hành. Nhà nước giao nhiệm vụ xử lý tội phạm cho các cơ quan tư pháp. Những cơ quan này có quyền nhân danh Nhà nước điều tra, truy tố, xét xử, xác định hình phạt, buộc người phạm tội phải chấp hành hình phạt;
Nội dung của quan hệ hình sự
Căn cứ để làm phát sinh quan hệ pháp luật hình sự là hành vi phạm tội đã diễn ra trong thực tế, người phạm tội cũng như với pháp nhân thương mại phạm tội vi phạm những điều luật cấm.
Thời điểm chấm dứt quan hệ pháp luật hình sự là khi người phạm tội đã chấp hành xong hình phạt hoặc bất kỳ các biện pháp nào của mà Nhà nước đã áp dụng đối với người phạm tội hoặc khi người phạm tội chết.
Ngành luật hình sự là ngành chỉ điều chỉnh một loại quan hệ xã hội đó chính là quan hệ giữa Nhà nước và người phạm tội cũng như với pháp nhân thương mại phạm tội. Người phạm tội cũng như với pháp nhân thương mại phạm tội sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự và bảo vệ nhiều loại quan hệ xã hội khác được các ngành luật khác điều chỉnh.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về vấn đề quan hệ pháp luật hình sự là gì? đến bạn đọc. Trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu về vấn đề này nếu có bất cứ thắc mắc nào, Quý khách hàng đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được đội ngũ chuyên viên tư vấn của chúng tôi hỗ trợ tốt nhất.
Tìm hiểu thêm: Luật nghĩa vụ quân sự năm 2005 có mấy chương
