Điều tra vụ án hình sự là giai đoạn mà pháp luật tố tụng hình sự quy định. Theo đó, Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát phải thực hiện các biện pháp nghiệp vụ nhằm thu thập và nghiên cứu các chứng cứ của vụ án nhằm giải quyết vụ án một cách khách quan, kịp thời và đúng người, đúng tội. Thông qua bài viết dưới đây chúng tôi sẽ làm rõ hơn điều tra vụ án hình sự là gì? theo Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành.
Tổ công tác đang tiến hành họp để phục vụ quá trình điều tra vụ án
Xem thêm: điều tra vụ án hình sự là gì
>>Xem thêm: Thủ tục áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trong vụ án hình sự
>>> Xem thêm: Thẩm Quyền Tiến Hành Tố Tụng Của Cơ Quan Điều Tra
Vai trò và ý nghĩa của giai đoạn điều tra vụ án hình sự
Thứ nhất, điều tra vụ án hình sự là một biện pháp trong hoạt động tư pháp hình sự của cơ quan (người) tiến hành đối với mỗi hành vi phạm tội. Mục đích chứng minh hành vi phạm tội và người có lỗi trong việc thực hiện tội phạm thông qua các chứng cứ đã thu thập được. Biện pháp này nhằm đảm bảo nguyên tắc không tránh khỏi trách nhiệm trong thực tiễn áp dụng pháp luật tố tụng hình sự, tránh bỏ lọt tội phạm.
Thứ hai, điều tra vụ án hình sự cũng góp phần loại trừ một thái cực khác trong hoạt động tư pháp hình sự, ngăn chặn kịp thời việc thông qua quyết định khởi tố bị can một cách không thận trọng, thiếu chính xác và do vậy, có thể sẽ kéo một loạt hậu quả tiêu cực tiếp theo xảy ra trong việc truy cứu trách nhiệm hình sự ở các giai đoạn tố tụng (như: Truy tố của Viện kiểm sát hoặc xét xử của Tòa án không khách quan, thiếu căn cứ và trái pháp luật, làm oan những người vô tội).
Đọc thêm: Phiên tòa xét xử vụ án hình sự
Cuối cùng, điều tra vụ án hình sự là một giai đoạn tố tụng hình sự cơ bản và quan trọng để tăng cường pháp chế, bảo vệ các quyền và tự do của công dân trong các giai đoạn trước khi khởi tố của Viện kiểm sát và xét xử của Tòa án, cùng với các giai đoạn tố tụng hình sự khác góp phần có hiệu quả vào cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm trong toàn xã hội.
>>Xem thêm: Trình tự xét xử sơ thẩm vụ án hình sự
Thẩm quyền điều tra vụ án hình sự được phân chia theo các tiêu chí sau.
Công an đang tiến hành điều tra tại hiện trường vụ án giết người
- Theo sự việc:
Cơ quan điều tra (CQĐT) cấp huyện, CQĐT quân sự khu vực điều tra những vụ án hình sự về những tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của TAND cấp huyện, Tòa án quân sự(TAQS) khu vực.
CQĐT cấp tỉnh, CQĐT quân sự cấp quân khu điều tra những vụ án hình sự về những tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của TAND cấp tỉnh, TAQS cấp quân khu hoặc hoặc những vụ án thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra cấp huyện xảy ra trên địa bàn nhiều huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, phạm tội có tổ chức hoặc có yếu tố nước ngoài nhưng xét thấy cần trực tiếp điều tra
Cơ quan điều tra cấp trung ương điều tra vụ án hình sự về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hủy để điều tra lại; vụ án hình sự về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp liên quan đến nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; vụ án hình sự về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp liên quan đến nhiều quốc gia.
- Theo lãnh thổ
CQĐT có thẩm quyền điều tra những vụ án hình sự mà tội phạm xảy ra trên địa phận của mình. Trường hợp tội phạm được thực hiện tại nhiều nơi khác nhau hoặc không xác định được địa điểm xảy ra tội phạm thì việc điều tra thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra nơi phát hiện tội phạm, nơi bị can cư trú hoặc bị bắt.
- Theo đối tượng:
Tìm hiểu thêm: Thông báo không khởi tố vụ án hình sự
Là sự phân định thẩm quyền điều tra giữa những cơ quan có thẩm quyền trong Công an nhân (CAND) với những cơ quan có thẩm quyền trong Quân đội nhân dân(QĐND); giữa CQĐT của Viện kiểm sát nhân dân tối cao với CQĐT của Viện Kiểm sát quân sự trung ương, căn cứ vào chủ thể thực hiện tội phạm và đối tượng bị tội phạm xâm hại.
Viện kiểm sát quyết định chuyển vụ án như thế nào?
Căn cứ theo Điều 169 BLTTHS 2015, Viện kiểm sát cùng cấp quyết định việc chuyển vụ án để điều tra khi thuộc một trong các trường hợp:
- Cơ quan điều tra cùng cấp xét thấy vụ án không thuộc thẩm quyền điều tra và đề nghị chuyển vụ án;
- Cơ quan điều tra cấp trên rút vụ án để điều tra;
- Điều tra viên bị thay đổi là Thủ trưởng Cơ quan điều tra;
- Viện kiểm sát đã yêu cầu chuyển vụ án mà Cơ quan điều tra không thực hiện.
Công an đang tiến hành điều tra tại hiện trường vụ án giết người trong cùng một vụ án khi thuộc một trong các trường hợp được quy định tại Khoản 1 Điều 170 BLTTHS 2015:
- Bị can phạm nhiều tội;
- Bị can phạm tội nhiều lần;
- Nhiều bị can cùng thực hiện một tội phạm hoặc cùng với bị can còn có những người khác che giấu tội phạm hoặc không tố giác tội phạm, tiêu thụ tài sản do bị can phạm tội mà có.
Cơ quan điều tra chỉ được tách vụ án trong trường hợp cần thiết khi không thể hoàn thành sớm việc điều tra đối với tất cả các tội phạm và nếu việc tách đó không ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của vụ án.
Bên cạnh đó, trong quá trình điều tra, để hỗ trợ và phối hợp với nhau, CQĐT này có thể ủy thác cho CQĐT khác thực hiện điều tra. Ủy thác điều tra là việc CQĐT này ủy thác cho CQĐT khác tiến hành một số hoạt động điều tra khi cần thiết. Theo đó, CQĐT được ủy thác có trách nhiệm thực hiện đầy đủ những việc được ủy thác theo thời hạn mà CQĐT ủy thác yêu cầu và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả uỷ thác ĐT. trong trường hợp CQĐT được ủy thác không thể thực hiện được một phần hoặc toàn bộ việc ủy thác thì phải báo ngay bằng văn bản nêu rõ lý do cho cơ quan đã ủy thác biết. Việc ủy thác điều tra chỉ được tiến hành giữa những CQĐT với nhau.
Trên đây là nội dung tư vấn về “Điều Tra Vụ Án Hình Sự Là Gì?”. Trường hợp Quý khách hàng có bất cứ thắc mắc về nội dung bài viết hay cần hỗ trợ pháp luật, vui lòng liên hệ Chuyên Tư Vấn Luật qua hotline 1900 63 63 87 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Xin cảm ơn!
4.5 (19 bình chọn)
Tham khảo thêm: Trình tự tố tụng hình sự
