Hiện nay, các hoạt động trung gian thương mại rất phát triển, hoạt động đại diện cho thương nhân là một trong các phương thức trung gian thương mại. Hoạt động đại diện cho thương nhân được xác lập trên cơ sở hợp đồng được gọi là hợp đồng đại diện cho thương nhân.
1. Hợp đồng đại diện cho thương nhân là gì?
Đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (gọi là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.
Xem thêm: Hợp đồng đại diện cho thương nhân
Trong hoạt động thương mại, đại diện cho thương nhân là việc một thương nhân nhận uỷ nhiệm (gọi là bên đại diện) của thương nhân khác (gọi là bên giao đại diện) để thực hiện các hoạt động thương mại với danh nghĩa, theo sự chỉ dẫn của thương nhân đó và được hưởng thù lao về việc đại diện.
Từ đó, có thể thấy đại diện cho thương nhân là một dạng của đại diện theo ủy quyền được thực hiện trong hoạt động thương mại và là một trong các hình thức trung gian thương mại được quy định trong Luật Thương mại 2005.
Dựa vào khái niệm đại diện cho thương nhân được quy định trong Luật Thương mại và khái niệm về hợp đồng trong Bộ luật dân sự ta có thể định nghĩa Hợp đồng đại diện cho thương nhân là sự thỏa thuận giữa các bên theo đó bên đại diện nhận ủy nhiệm của bên giao đại diện để thực hiện các hoạt động thương mại với danh nghĩa, theo sự chỉ dẫn của bên giao đại diện và được hưởng thù lao về việc làm đại diện.
2. Đặc điểm của hợp đồng đại diện cho thương nhân
Hợp đồng đại diện cho thương nhân mang năm đặc trưng cơ bản sau:
Thứ nhất, Chủ thể của hợp đồng đại diện cho thương nhân phải là thương nhân.
Tìm hiểu thêm: Mẫu hợp đồng vay vốn cá nhân
Hợp đồng đại diện cho thương nhân được giao kết giữa hai chủ thể: bên giao đại diện và bên đại diện. Bên giao đại diện là thương nhân, ủy quyền cho thương nhân khác thay mặt và nhân danh mình thực hiện các hoạt động thương mại. Bên đại diện cũng là thương nhân, nhận ủy quyền của thương nhân khác để thực hiện hoạt động thương mại trong phạm vi được ủy quyền và được hưởng thù lao về việc đại diện.
Thứ hai, Khi giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp đồng cung ứng dịch vụ cho khách hàng, bên đại diện nhân danh bên giao đại diện chứ không nhân danh chính mình.
Bản chất của quan hệ đại diện cho thương nhân là quan hệ ủy quyền trong dân sự. Vì thế, khi giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ với khách hàng, bên đại diện nhân danh bên giao dại diện chứ không nhân danh chính mình. Hợp đồng do bên đại diện thiết lập với khách hàng trong phạm vi thẩm quyền đại diện trực tiếp mang lại quyền, nghĩa vụ pháp lí cho bên giao đại diện.
Như vậy, bên giao đại diện vừa là chủ thể của hợp đồng đại diện với bên đại diện, vừa là chủ thể của hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp đồng cung ứng dịch vụ với khách hàng.
Thứ ba, Hợp đồng đại diện cho thương nhân là hợp đồng dịch vụ thương mại, theo đó bên đại diện thực hiện công việc đại diện cho thương nhân (bên giao đại diện) để hưởng một khoản tiền thù lao.
Khi hoàn thành công việc của mình, bên đại diện sẽ được hưởng khoản tiền thù lao từ bên giao đại diện. Còn bên giao đại diện sẽ được thụ hưởng các tiện ích mà hoạt động đại diện của bên đại diện mang lại, cụ thể, bên giao đại diện sẽ bán được hàng hóa, cung ứng được dịch vụ của mình cho khách hàng mà không phải trực tiếp tìm kiếm, lựa chọn, lôi kéo khách hàng.
Thứ tư, Hợp đồng đại diện cho thương nhân có giá trị trong suốt thời gian bên đại diện làm đại diện cho bên giao đại diện trong việc giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ với khách hàng.
Cũng giống như đại lí thương mại, quan hệ đại diện cho thương nhân là quan hệ mang tính thời hạn chứ không phải mang tính vụ việc như quan hệ môi giới hay ủy thác mua bán hàng hóa. Vì thế, hai bên ràng buộc nhau không phải trong một công việc cụ thể, mà trong thời gian bên đại diện cung cấp dịch vụ đại diện cho bên giao đại diện.
Tham khảo thêm: 05 điều cần biết về bảo lãnh thực hiện hợp đồng
Trong thời gian này, khi hợp đồng đại diện cho thương nhân đang có hiệu lực, mọi hành vi của bên đại diện xác lập với khách hàng trong phạm vi thẩm quyền đại diện đều mang lại quyền, nghĩa vụ pháp lí cho bên giao đại diện.
Thứ năm, Về hình thức, hợp đồng đại diện cho thương nhân phải được lập thành văn bản hoặc hình thức khác có giá trị pháp lí tương đương
Theo Điều 142 Luật Thương mại 2005 quy định:
“Điều 142. Hợp đồng đại diện cho thương nhân
Hợp đồng đại diện cho thương nhân phải được lập thành văn bản hoặc bằng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.”
Hình thức thức khác có giá trị tương đương như điện báo, telex, fax, thông điệp dữ liệu (là thông tin được tạo ra, được gửi đi, được nhận và được lưu trữ bằng phương tiện điện tử) và các hình thức thông tin điện tử khác.
Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thương mại 2005
Luật Hoàng Anh
Đọc thêm: 9 mẫu hợp đồng xây dựng thông dụng nhất
